Cumhuriyet Hafta Sonu/ 11 Temmuz 2009
1996 yılında Havana’da bir kayıt stüdyosu... Ünlü Amerikalı gitarist Ry Cooder ve Kübalı müzisyen Juan de Marcos Gonzales, çok yetenekli bir grup yaşlı Kübalı müzisyeni bir araya getirmiş albüm kaydediyorlar.Aynı dönemde o binada kendi albümünü kaydeden Kübalı bir sanatçı daha var: Omara Portuondo.
Juan de Marcos’un aklına bir fikir geliyor; Omara’ya “Compay Segundo ile düet yapacak bir kadın sesi arıyoruz. Neden sen yapmıyorsun?” diye soruyor. O sırada 66 yaşında olan Omara’nın yanıtı ilginç: “Yaşlı bir adamla aşk düeti mi?”
O aşk düetinin de yer aldığı Buena Vista Social Club albümü, 1997’de yayımlandı ve bütün dünyada büyük ilgi gördü. Belki Küba ve Latin Amerika dışındaki ülkelerde yaşayanlar, Omara Portuondo ismini bu albümle duydular; ama aslında o, kendi ülkesinde sahnenin kraliçesiydi.
Omara, bu yıl, sanat hayatının 60. yıldönümünü “Gracias” adlı solo bir albümle kutluyor. 79 yaşındaki diva, dünya turnesi kapsamında gelecek hafta İstanbul’a da uğrayacak. UNILIFE’in organize ettiği konser, bu defa İstanbul’un Anadolu yakasında, Fenerbahçe’deki True Blue’da gerçekleşecek.
Omara Portuondo ile 60. sanat yılında Küba müziğini konuştuk.
YAŞAM SEVGİSİ VE MÜZİK
Müzisyen olmaya nasıl karar verdiniz?Şans eseriydi... Çocukken evde çoğu vaktimiz ailemizle mutfakta oturup radyo dinlemekle geçerdi. Müzik sevgim böyle güçlendi. Kızkardeşim dansçıydı; sık sık provalara gider onu izlerdim. Bir gün gruplarındaki dansçılardan biri ayrılınca onun yerini almamı önerdiler. Çok utangaç olduğum için kabul etmedim. Bacaklarımı göstermekten çekiniyordum. Ama annem, onlara yardımcı olmam gerektiğini söyleyince, gruba dahil oldum. Yani müzikli bir projeye ilk adımımı dansçı olarak attım!
Küba müziğinin altın çağını yaşadığı 1930-50 arasında müziğin insanlar için anlamı neydi? Bugün değişen ne?
Müzik, öyle duygu yüklü ki, bize sevgiyi hissettiriyor. Kübalılar için müzik, geçmişte de bugün de, hep çok önemli oldu. Zaman içinde tarzlar değişti ama müziğin önemi hiç azalmadı. Hâlâ çok iyi müzik okullarımız var, fakat yıllar içinde eğitim standardı farklılaştı...
Kübalılar hiç bitmeyen enerjileriyle ünlü ve siz de onlardan birisiniz. Bunun sırrı ne?
Yaşam sevgimiz ve müzik! Biz günü yaşamayı seviyoruz. Bu hayattaki en güzel şeylerden biri müzik. Onun keyfini çıkarırken de enerjiyle doluyoruz.
Küba kültüründeki bu melodik romantizmin kaynağı ne?
Müzik bizim içimizde yaşıyor. Bunu Karayipler’deki bütün ülkelerde, Afrika ve Brezilya’da da görebilirsiniz. Bizim için müzik, her evin, her ailenin önemli bir parçasıdır. Hayatınıza müziği soktuğunuzda her şey farklı olur!
İnsanlar Latin müziğini duyar duymaz dansla eşlik ediyor. Sanki bir insandan diğerine geçip, grup içindeki herkesi etkiliyor. Nedeni Latin ritmi mi?
Evet, insanı içine çekip dansa sürükleyen şey, Latin Amerika müziğindeki ritimdir.
Juan de Marcos, Küba müziğini “kültürel kokain” diye tanımlıyor. Dans etkisi yaratan faktörü de buna bağlıyor...
Ben, o “kokain” tanımından pek hoşlanmıyorum. Ama konser sırasında insanları birleştiren adeta sihirli, çok özel bir enerjinin doğduğunu düşünüyorum.
TÜRKLERİN VE LATİNLERİN ENERJİSİ AYNI
Bir keresinde, Buena Vista Social Club’la turneye çıkmayı geçmişte hayal bile edemeyeceğinizi söylemiştiniz. Nasıl gerçekleşti bu mucize?Mucize miydi, şans mıydı bilmiyorum... Olanlar için ancak şükran duyabilirim. Bunun bir parçası olabildiğim için de çok şanslıyım.
Compay Segundo, İbrahim Ferrer ve Ruben Gonzales’in ölümünden bu yana Buena Vista Social Club’da ne değişti?
Projenin ruhunda bir değişiklik olmadı. O büyük yetenekler artık aramızda olmasa da, arkadaşlarımız aynı canlılıkla konserler veriyor. Ben, yeni albümüm için turnedeyim; ama sahnede onlara katılmaktan her zaman büyük mutluluk duyuyorum.
Farklı kültürlerden birçok insan yıllardır müziğinizi dinliyor. Şarkılarınız zaman ve mekan kavramını nasıl yok ediyor?
Sanırım bunun nedeni, yaptığınız işi içten gelen büyük bir sevgiyle yapmanız. Dinleyiciler bunu her zaman hisseder.
Geleneksel Küba müziğinin yeniden canlanması hakkında ne düşünüyorsunuz? Genç Kübalı müzisyenlerin geliştirdiği tarzlara nasıl yaklaşıyorsunuz?
Küba’da müzik kültürü kuşaktan kuşağa aktarılır. Okullarda hem klasik müzik hem de geleneksel Küba müziği eğitimi verilir. Gençler bunları alıp, üzerine kendi tarzlarını geliştirir. Her kuşakla birlikte değişim ve gelişim devam eder, ama önemli olan müzik sahnesi hep canlıdır.
Gelecek hafta sizi İstanbul’a bekliyoruz...
İstanbul çok sevdiğim bir şehir; insanları Latinleri anımsatıyor. Konser sırasında bunu hissediyorum. Türklerin ve Kübalıların enerjileri bir araya gelince çok büyük bir dinamizm ortaya çıkıyor. Güzel ülkenize yeniden gelmek için sabırsızlanıyorum!
