Cumhuriyet Hafta Sonu/ 26 Eylül 2009
“The Beatles, yeniden keşfedildi!” Son günlerde müzik gündemini izleyenlerin sık sık karşılaştığı bir cümle bu... Rock tarihinin en büyük grubu nasıl yeniden keşfedilir? Burada ima edilen “keşfetme” ticari midir? Yapılan iş, bütün dünyada milyonlarca hayranı olan bir grubun eski albümlerini tekrar yayımlayarak ticari kazanç sağlamak olduğuna göre, herhalde öyledir...Bana göre, böyle bir durumda “keşiften” söz edebilmek için sorulması gereken iki soru var:
1-Plak şirketlerinin zaman zaman başvurduğu bu yöntem, yeni kuşakların The Beatles gibi bir grubu daha yakından tanımasını sağlar mı?
2-Bu şekilde, müzikseverlere ve koleksiyonerlere grupla ilgili yenilikler sunulabilir mi?
Bu sorulara “evet” yanıtı verilebiliyorsa, ticari kazanç “keşfe” dönüşmüş demektir. Ve bu da müzik açısından olumlu bir girişimdir. Bu nedenle, EMI ve Apple Records’ın The Beatles kataloğunun tümünü yeniden yayımlamasını bu açıdan ele alacağım.
9 Eylül’den beri tüm dünyayı saran The Beatles fırtınasının nedeni, sadece iki ayrı box set olarak yayımlanan albümler değil. Bunlarla birlikte eş zamanlı olarak The Beatles: Rock Band adlı video oyunu da piyasaya sürüldü.
MTV Games ile dünyanın önde gelen müzik-tabanlı oyun geliştiricisi Harmonix tarafından tasarlanan oyun, oyunculara The Beatles’ın müzik repertuvarını gitar, bas gitar, mikrofon ve davul kullanarak çalma imkanını veriyor.
HEM MONO HEM DE STEREO VERSİYONLAR
The Beatles kataloğunun yeniden yayımlanmasının sadece satışa dönük olduğunu ve dinleyici açısından bir anlam ifade etmediğini savunanlar var. Ben bu konuda ilk anda tarafsız kalıp, kararımı albümleri dinledikten sonra verdim...Elbette yüzlerce dakika süren kataloğu tümüyle dinlemedim. Ama tanıtım için hazırlanan örnek albümü dinleme olanağı buldum. Şunu söyleyebilirim ki; son teknoloji kullanılarak yeniden düzenlenen şarkılar heyecan verici!
The Beatles’ın müziğini çok yakından tanımayan sıradan bir dinleyici belki aradaki farkı anlamayabilir. Ama mono kayıtlara göre, stereo kayıtlardaki netlik ve uyum, dikkat çekecek kadar belirgin. Analog kayıtlarda kaybolan kimi gitar ve bas tınıları, yeni dijital teknoloji sayesinde fark edilir hale gelmiş.
Ses mühendisleri, birçok efsane albümün kaydedildiği İngiltere’deki Abbey Road stüdyosunda tam 4 yıl boyunca bu iş için çalışmış. Sonuç, grubun hayranları ve koleksiyonerler için tatmin edici.
Amerika’daki ulusal kamu radyosu NPR’ın ünlü programcısı Bob Boilen’ın, bu duruma ilişkin yorumu şöyle: “En sevdiğiniz filmi, ilk kez HD teknolojisinde izlemek gibi...”
Tam bu noktada bir eleştiri daha gelebilir. Denilebilir ki; “1987’de The Beatles albümleri yeniden düzenlenerek yayınlanmamış mıydı? Şimdi bu yeni versiyona ne gerek var?”
1987’de yapılan, The Beatles’ın ilk 4 albümünün mono kayıtlarının CD’ye aktarılarak yeniden yayınlanmasıydı. Kasetten CD’ye geçerken zorunlu olarak gündeme gelmişti. Şimdiki versiyonlarsa, eski ekipmanlarla yapılan kayıtların son teknoloji ile dijital ortamda yeniden düzenlenmesi.
HANGİSİNİ ALMALI?
Fanatik The Beatles hayranları, hiç kuşkusuz, hem 13 CD’lik mono seti hem de 17 CD’lik stereo seti almak isteyecektir. Birisinin 298, diğerinin 260 dolar olduğunu düşünürsek, bu herkes açısından pek de olanaklı görünmüyor. Bu durumda hangisini alırdınız? Ben olsam, stereo olanla işe başlardım. Çünkü dijital ortamda yenilenen kayıtlarda, daha önce duymadığınız yeniliklerle karşılaşma olasılığı var.
Ayrıca bu sette, 1988’de yayımlanan iki CD’lik “Past Masters” toplama albümüne ek olarak, her albüm için hazırlanan mini dokümanter filmler, grubun ender görülen fotoğrafları ve Abbey Road stüdyosundaki kayıtlar sırasındaki konuşmaları içeren notlar da bulunuyor.
Ama mono versiyonunun da tam bir koleksiyon malzemesi olduğunu belirtmek lazım. Bu setteki CD’lerin üzerine orijinal plak kapaklarının fotoğrafı basılmış. 1963 tarihli ilk albüm “Please Please Me”den 1969 tarihli “Abbey Road”a kadar çıkan 10 albümü, ilk yayınlandığı haliyle ama CD olarak elinde bulundurmak isteyenler az değildir herhalde.
Müzik tarihini kökünden değiştirmiş bir grubun tüm kayıtlarına hem mono hem de stereo olarak sahip olmak ise, koleksiyoncuların rüyası olsa gerek. Bu albümler, büyük olasılıkla, The Beatles kuşağından gelenlerin aldığı son CD’ler olacak. Belki de MP3 teknolojisine yenilen CD’lere bu şekilde veda edecekler...
Öyleyse, gelelim yazının başındaki keşifle ilgili iki soruya... The Beatles’ın eski kayıtlarının yenilenmiş yeni versiyonları, hem arşivcileri hem de müzikseverleri memnun edecek özellikler taşıdığına göre, ikinci sorunun yanıtı “evet”.
Bir üniversiteli tanıdığımın bu albümleri dinledikten sonraki tepkisi, “İyi grupmuş The Beatles!” şeklinde oldu. Bu da birinci sorunun yanıtı... Geç kalmış da olsa keşif keşiftir...
