Grubun, plak şirketi tarafından 'processed electronic slow-motion jazz' olarak tanımlanan müziğini Salon'da ilk kez canlı dinledim. Dictaphone'un albümlerinde duyduğum sinemasal, melankolik ve karanlık sounda karşı ruhumda ve kulaklarımda her zaman bir eğilim var ama grubun müziğini sadece bu özellikleriyle anlatmak haksızlık olur. Aynı zamanda elektronik seslerle caz mantığını birleştirirken avangart, sıradışı ve oldukça maceracı bir yaklaşımla kurguluyorlar müziği. 'Kurgulamak' fiili, burada tam da yerine oturuyor; çünkü Oliver Doerell'in elektronik aletlerden çıkardığı sesleri müziğe adapte edişi mükemmel bir ses tasarımı. Parkta oynayan çocukların cıvıltıları saksofonun tınıları içinde erirken, zihninizde garip bir nostalji, hayatın içinden sahneler canlanıyor. Konuşma seslerinden alınan örnekler, borulu melodikanın ve bazen yayla klasik şekilde, bazen de mandolin gibi çalınan kemanın hüzünlü melodileriyle buluşurken, size özel bir film kare kare gözünüzün önüne geliyor. Bu nedenle son derece çarpıcı bir müzik sunuyor Dictaphone.
Konserden sonra eve dönerken 'slow-motion' diye nitelenen bu müziğin gücüne dair yeniden düşündüm. Kanımca geçenlerde Dale Cooper Quartet & The Dictaphones grubuyla yaptığım söyleşide altını çizdikleri 'sessizliği yakalamak' buydu. Müzikteki boşlukları dinleyici dolduruyor; belki bu anlamda en interaktif müzik türü de denilebilir. Elbette her müzik dinleyecinin ruhuna, mantığına, deneyimine bağlı olarak farklı anlamlar kazanır ama burada sözünü ettiğim dinleyicinin kendisine sunulanı farklı yorumlaması değil, sunulanın içindeki boşlukları doldurması...
Konser sırasında dinleyiciye konuşarak seslenen sadece Roger Döring'di; bir tek başlangıçta 'Burada olmaktan dolayı çok mutluyuz,' dedi ve şarkıların isimlerini anons etmekle yetindi. Bisten sonra sahneye tekrar geldiklerinde de, Türk müziğini sevdiğini söyledi. Konser bittiğinde alkışlayanlara sessizce selam vererek sahneden ayrıldılar. Kendimi adeta 1.5 saatlik bir film-noir setindeymişim gibi nissettiğim konserde çaldıkları her şarkının kendine özgü bir karakteri vardı; kimisi dramatik, kimisi vurdumduymazdı ama aynı ellerin çaldığı aynı aletlerle yaratılsalar da durdukları yer aynı değildi. Elektronik müzikle cazın kesişme noktasının beni çok heyecanlandırdığını yazmıştım daha önce. Bunun temel nedeni, bu iki yaratıcı türün sınırlarının olmaması, müzisyenin önüne uçsuz bucaksız bir ses evreni sunması. Oliver Doerell'in dedigi gibi, Dictaphone, gücünü canlı çalınırken sesler arasında geliştirdiği iletişimden alıyor. Salon'da tanık olduğumuz performans da, bunun avantajlarını yansıtan masalsı bir evrendi.
Konserde çalınan şarkılar: The Conversation - E Song - A bout de souffle - Maelbeek - Krimi - Cherry - La piscine - The last song // Warszawa/Rattle - Pol/Bruxelles - 1979
(Fotoğraf ve videolar bana aittir.)
